Veel vrouwen hebben wel eens last van hormonale klachten zoals heftige menstruaties, stemmingswisselingen of hoofdpijn. Maar is het omdat het zodanig veel voorkomt, dat dit er gewoon normaal bij hoort? Of kan je er wel iets aan doen… zonder naar medicatie te grijpen? Onze Gutness partner Mieke begeleidt als hormoonexperte vrouwen om hun hormonale klachten onder controle te krijgen. In onze podcastreeks Holistische Gezond deelt ze hier haar eigen zoektocht naar gezondheid toen ze jarenlang te maken kreeg met hormonale migraine. Daarnaast staat ze ook stil bij de energetische oorzaak van hormonale klachten. In deze blog zoomt Mieke in op oestrogeendominantie als oorzaak van hormonale klachten en geeft ze tips over hoe je die hormonale klachten kan verhelpen.

Wat zijn hormonen?

Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf aanmaakt en die via onze bloedbanen naar verschillende organen en cellen worden gestuurd om daar allerlei functies te regelen. Ze kunnen bepaalde lichaamsfunctie aan- of uitzetten. Het woord hormoon komt uit het Grieks en betekent “in beweging zetten”. Hormonen zijn met andere woorden de boodschappers van het lichaam.

In het lichaam zijn er meer dan honderd verschillende hormonen aanwezig die elk hun eigen functie hebben. Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende hormonen betrokken bij onze spijsvertering, onze cyclus, onze voortplanting, onze slaap en onze gemoedstoestand. Zonder hormonen zou ons lichaam dus niet kunnen functioneren.

Elk hormoon moet in een bepaalde hoeveelheid in het lichaam aanwezig zijn om een goede balans te behouden. Een teveel of een tekort van een bepaald hormoon kan bepaalde lichaamsfuncties verstoren en zo leiden tot bepaalde klachten. Hormonen in het lichaam werken nauw samen. Wanneer één hormoon uit balans is heeft dit vaak gevolgen voor de andere hormonen. Dit kan dan leiden tot een hormonale disbalans.

Hoe weet je of je hormonen uit balans zijn?

Wanneer je hormonen uit balans zijn uit zich dit meestal in een bepaalde klacht (of klachten).

Vooral vrouwen hebben last van **hormonale klachten**. Veel voorkomende klachten zijn onregelmatige of pijnlijke menstruaties, hormonale migraine, acné, PMS, haaruitval, stemmingswisselingen, laag libido, weinig energie, moeite hebben om zwanger te worden, enz…
PMS, of het premenstrueel syndroom, is een verzamelnaam voor allerhande **lichamelijke en emotionele klachten** die je kan ervaren in de periode vlak voor je menstruatie. Deze klachten kunnen elke maand weer terugkomen. De ernst en het soort van de klacht(en) verschillen per vrouw.
Enkele voorbeelden van mogelijke klachten zijn o.a. pijnlijke borsten, buikkrampen, een opgeblazen gevoel, het vasthouden van vocht, hoofdpijn, acné, vermoeidheid, geen energie, stemmingswisselingen, prikkelbaarheid en food cravings.

Wat zijn de oorzaken van hormonale disbalans?

Er zijn verschillende mogelijke oorzaken van een hormonale disbalans:

• Verstoorde spijsvertering

• Stress

• Insulineresistentie (problemen met de verwerking van suikers in je lichaam)

• Schildklierproblemen

• Verstoord slaappatroon

• Oestrogeendominantie

• …

In deze blog gaan we dieper in op oestrogeendominantie.

Wat is oestrogeendominantie?

In de vrouwelijke cyclus spelen 2 geslachtshormonen een belangrijke rol, namelijk oestrogeen en progesteron. Oestrogeen regelt de menstruatiecyclus en ons libido en zorgt ervoor dat we ons energiek en vrouwelijk voelen. Progesteron zorgt ervoor dat het baarmoedersliijmvlies wordt klaargemaakt voor een eventuele innesteling van een bevruchte eicel. Bij oestrogeendominantie is de verhouding tussen oestrogeen en progesteron verstoord en is er te veel oestrogeen aanwezig in het lichaam ten opzichte van progesteron.

**Welke klachten kunnen erop wijzen dat je te maken hebt met oestrogeendominantie?**

• PMS-klachten
• Pijnlijke en/of onregelmatige menstruaties
• Gewichtstoename of moeilijk gewicht kunnen verliezen
• Verminderd libido
• Stemmingswisselingen
• Hoofdpijn/migraine
• Vruchtbaarheidsproblemen
• …

De oorzaken van oestrogeendominantie

Er kunnen heel wat oorzaken zijn waardoor de hormonale balans tussen oestrogeen en progesteron verstoord is, dit kan dus ook verschillend zijn per vrouw. Ik bespreek hierbij de meest voorkomende oorzaken van oestrogeendominantie.

Perimenopauze (overgang naar de menopauze)

Vanaf de leeftijd van +/- 35 jaar gaan de eierstokken geleidelijk aan minder hormonen aanmaken en gaan we richting menopauze. Het lichaam gaat minder eicellen produceren en onze vruchtbaarheid neemt af. Het eerste hormoon dat gaat afnemen tijdens de perimenopauze is progesteron (pas later neemt ook oestrogeen af), dit kan ervoor zorgen dat oestrogeen dominant wordt ten opzichte van progesteron.

Stress

Bij (chronische) stress gaat het lichaam **meer cortisol** aanmaken. Bij een hoge cortisolspiegel in het lichaam vindt er **geen eisprong** plaats waardoor er ook minder progesteron wordt aangemaakt. Bovendien worden cortisol en progesteron opgebouwd uit dezelfde grondstof.
Bij langdurige stress zal er dus meer cortisol en minder progesteron aangemaakt worden. Als er minder progesteron is zal oestrogeen overheersen en hierdoor dus leiden tot oestrogeendominantie.

Verstoorde darm –en/of leverfunctie

Oestrogenen die hun taken hebben uitgevoerd moeten door de lever worden afgebroken en uitgescheiden via de darmen. Als de darmen en de lever niet naar behoren functioneren blijven deze oestrogenen in het lichaam rondhangen.

Hormoonverstorende stoffen (xeno-oestrogenen)

Hormoonverstoorders - zoals xeno-oestrogenen - zijn chemische stoffen die qua structuur wel op oestrogenen lijken maar ze doen niet het werk van onze oestrogenen. En ze kunnen bijdragen tot oestrogeendominantie.

We worden in het dagelijks leven omringd door talloze xeno-oestrogenen die het lichaam binnendringen via onze huid (bijvoorbeeld parabenen in verzorgingsproducten), via onze voeding (pesticiden en herbiciden) en via onze ademhaling (luchtverontreiniging).

Hormonale anticonceptie

Hormonale anticonceptie speelt in op onze vrouwelijke hormonen. Het oestrogeenpeil wordt synthetisch hoog gehouden zodat ons lichaam denkt dat het zwanger is. De hormonale anticonceptie bevat een synthetische vorm van progesteron waardoor de progesteronproductie onderdrukt wordt. Dit kan oestrogeendominantie veroorzaken.

Overmatig gebruik van soja

Soja heeft voor -en nadelen op de hormonenbalans. Soja bevat isoflavonen, dit zijn stoffen met een fyto-oestrogene werking. Fyto-oestrogenen lijken qua chemische structuur op onze lichaamseigen oestrogenen en kunnen zich op dezelfde plaatsen in het lichaam hechten als oestrogenen. Fyto-oestrogenen hebben een mildere werking dan onze oestrogenen en kunnen zo een positief effect hebben op klachten van oestrogeendominantie.

Maar een teveel aan fyto-oestrogenen kan dan weer een nadelig effect hebben. En daar wringt het schoentje. We eten vaak meer soja dan we denken (boter, melk, dessertjes, vleesvervangers…). Het wordt ook vaak als hulpstof toegevoegd aan allerhande voedingsmiddelen zoals soep, sauzen, brood en klant-en-klaar producten uit de supermarkt. Er bestaan twee vormen van soja namelijk gefermenteerde en ongefermenteerde soja. We eten als Vlamingen vooral ongefermenteerde soja. Deze soja bevat bovendien ook een aantal antinutriënten zoals fytinezuur en lectines, die een nadelige invloed hebben op bijvoorbeeld onze darmen.

Gefermenteerde soja zoals tempeh, miso, natto of tamari is al deels voorverteerd en heeft wel bewezen positieve effecten voor onze gezondheid.

Hoe kan je oestrogeendominantie tegengaan?

Je kan zelf met eenvoudige aanpassingen in je leven aan de slag om je hormonale balans te herstellen. Hierbij enkele tips :

1. Ondersteun je darmen en je lever

Ondersteun je darmen en je lever met de juiste voeding. Kies voor voldoende **vezelrijke voeding** om je **darmmicrobioom** (de bacteriën in je darmen) te ondersteunen. Eet voldoende groenten, fruit, noten, pitten en zaden, of gebruik de **Gutness bakmixen**.
Ook **gefermenteerde voeding** heeft een positief effect op de werking van je darmen.
Je **lever** wordt blij van **groenten**, groenten en nog eens groenten. Kies zoveel mogelijk voor **onbewerkte en onbespoten voedingsmiddelen**. Dit bespaart jouw lever een hoop extra werk want alle bestrijdingsmiddelen en chemische toevoeging moeten immers door de lever onschadelijk worden gemaakt.

2. Eet regelmatig kruisbloemige groenten

Kruisbloemige groenten zoals broccoli, bloemkool, kolen, radijsjes, paksoi, waterkers, boerenkool, spruitjes bevatten het stofje DIM (di-indolylmethaan). Dit stofje ondersteunt het oestrogeenmetabolisme en heeft dus een positief effect op oestrogeendominantie

3. Beperk het gebruik van ongefermenteerde soja en sojaproducten

Zoals hierboven beschreven kan een overmaat aan soja bijdragen aan oestrogeendominantie. Beperk daarom het gebruik van ongefermenteerde soja en sojaproducten.

4. Vermijd zoveel mogelijk xeno-oestrogenen

Xeno-oestrogenen kunnen onze hormonenbalans stevig in de war sturen. Vermijd ze daarom zoveel mogelijk. Vervang het gebruik van **voedingsmiddelen in plastic verpakkingen** zoals plastic drinkflesjes bijvoorbeeld door glazen flessen.
Kies zoveel mogelijk voor **biologische voeding** (vooral groenten en fruit). Opteer voor **verzorgingsproducten zonder parabenen**.

5. Verminder stress in je leven en neem voldoende tijd voor ontspanning

Langdurige stress zorgt voor de aanmaak van cortisol en dit ten koste van progesteron. Probeer daarom je stressniveau zoveel mogelijk te verlagen. Neem elke dag zeker een momentje voor jezelf en doe iets waardoor jij ontspant. Lees een boek, neem een warm bad, ga even wandelen of sporten, doe iets creatief,…

6. Ga op zoek naar een natuurlijke anticonceptie

Hormonale anticonceptie, of het nu gaat over de pil, het hormonenspiraal of de Nuvaring, hebben een invloed op onze hormonenbalans en mogelijks ook nog andere nadelige effecten voor je gezondheid. Bekijk eens welke natuurlijke alternatieven (Sensiplan, FAM, enz.) er bestaan en of dit misschien iets voor jou kan zijn.

Pak zélf je hormonale klachten aan

Oestrogeendominantie is één van de oorzaken waardoor je hormonaal uit balans kan geraken. Bij Gutness geloven we in een holistische aanpak van je gezondheid. Zit je zelf met onregelmatige of pijnlijke menstruaties, hormonale migraine, acné, PMS, haaruitval of stemmingswisselingen? Of heb je last van een laag libido, aanhoudende vermoeidheid of heb je een kinderwens, maar geraak je moeilijk zwanger? Neem je hormonale klachten zelf in handen.

Hoe? Download alvast hier het gratis E-Book ‘Je hormonen in balans: Pak de oorzaak van je klachten aan’ dat Mieke maakte waarin ze tips geeft om je hormonale balans te herstellen.

Ben je op zoek naar persoonlijke begeleiding dan kan je bij Mieke terecht voor een gratis kennismakingsgesprek.